Bu sitedeki bilgiler, bir hekim veya eczacıya danışmanın yerine geçemez. Daha fazla bilgi için bir hekime ve/veya bir eczacıya başvurunuz.
PP-CIB-TUR-0236 (Eylül 2023)
©2022 Pfizer Ltd. Tüm hakları saklıdır.
Atopİk Dermatİt'İ Anlamak
Atopik Dermatit teşhisinde uygulanan testler nelerdir?
Prof. Dr. Özlem Su Küçük
Atopik dermatite teşhis koyduracak kesin bir test yoktur.1,2 Ancak hastalığın ortaya çıkışına veya tetiklenmesine neden olacak alerji yapıcıları saptamak için kan ve /veya deri testlerinden yararlanılır.2,3
Total IgE ve alerjene spesifik IgE ve periferik kanda eozinofil sayısı en sık istenen kan testleridir.3-6
Çoğu hastada yüksek olarak bulunmakla birlikte bu belirteçlerin normal olduğu hastalar da vardır.4,5
Deri delme (prick) test: Alerjik kişilerde aşırı duyarlılığın (tip 1) saptandığı testlerdir.7 Testte alerjene pozitif reaksiyon saptanması her zaman alerjen duyarlılığını desteklememektedir. Sonuç değerlendirilirken hastanın öyküsü ve muayene bulguları birlikte değerlendirilmelidir.7 Orta ve şiddetli atopik dermatiti olan bebek ve küçük çocukların besin alerjisi pozitifliği yüksektir.8 Bu dönemde en sık görülen alerjenler inek sütü, yumurta, buğday ve soya proteinleri iken daha büyük çocuklar ve yetişkinlerde ise ev akarları, polenler gibi hava yoluyla giren alerjenler ön plandadır. Ancak yetişkinlerde de hava yoluyla giren alerjenlerle çapraz reaksiyon verebilen havuç, fındık, kereviz gib bazı besinlere karşı alerjik reaksiyonlar gözlenebilir.2,9
Deri yama (patch ) testi: Atopik dermatiti alerjik temas dermatitten ayırmak ya da eşlik eden alerjik temas dermatitini saptamak amacıyla standart yama testi uygulanır.2,5,7
Atopi yama testi ise hava yoluyla giren alerjenler veya gıda alerjenleri ile uygulanan ancak geç dönem reaksiyonlarının değerlendirildiği testtir.10
Eliminasyon ve provokasyon testleri ise Delme testinde gıda alerjenlerine pozitif reaksiyon saptanması durumunda bu alerjeni doğrulamak amaçlı diyetten çıkartma ve diyete ekleme şeklide yapılan besin testlerine başvurulur.2
Deri biyopsisi: Tanıda zorlanılan ya da hastalık şiddetine uygun biçimde yapılan tedaviye yanıt alınamadığı durumlarda psoriasis yani sedef, deri lenfoması, ilaç reaksiyonları gibi durumları dışlamak için deriden örnek alınarak yapılan testlerdir.2,11,12
Genetik testler: Rutinde uygulaması olan testler değildir. En çok üzerinde durulan filagrin gen bozukluğudur. Gen mutasyonu yani bozukluğu saptanan bireylerde erken başlangıçlı ve şiddetli AD riski ve astım görülme riskinin arttığı tespit edilmiştir.2,10,13
Total ve/veya alerjen spesifik IgE değerine veya alerjenlere karşı delme testi test sonucuna göre hastalık iki forma ayrılır. İki formun ayrılması hastalığın yönetiminde spesifik tetikleyicilerden uzak durulması noktasında pratik yarar sağlar.10,14,15
Referanslar:
1. Fortson EA ve ark. Management Atopic Dermatitis. Advances Experimental Medicine and Biology. 1027. Chapter 9. 2017:93-104.
2. Ertam İ ve ark. Türkiye atopik dermatit tanı ve tedavi kılavuzu-2018. Turkderm-Turk Arch Dermatol Venereology. 2018;52:6-23.
3. Mandlik DS ve Mandlik SK. Atopic dermatitis: new insight into the etiology, pathogenesis, diagnosis and novel treatment strategies Immunopharmacol Immunotoxicol. 2021;43(2):105-25.
4. Baykan a VE Baykan H. Atopik Dermatitli Hastalarda Deri Prick Test ve Spesifik IgE Sonuçlarının Değerlendirilmesi. Düzce Tıp Fakültesi Dergisi. 2017;19(1):19-26.
5. Serdaroğlu S ve Tüzün Y. Türkiye Atopik Dermatit Tanı ve Tedavi Rehberi. Dermatoz. 2018;9(1):1-42.
6. Jenerowicz D ve ark. Peripheral blood eosinophilia in atopic dermatitis. Acta Dermatoven APA. 2007;16(2):47-52.
7. Özkaya E. Alerjik deri hastalıklarında tanı testleri. 2015;398-406. ISBN: 978-605-335-126-9.
8. Günaydın NC ve ark. Atopik dermatitli hastalarda besin alerjisi sıklığının ve hastalık şiddetinin Değerlendirilmesi. Pamukkale Tıp Dergisi. 2021;14(4):878-85.
9. Werfel T ve ark. Position paper of the EAACI: food allergy due to immunological cross-reactions with common inhalant allergens. Allergy. 2015;70:1079-90.
10. Harmancı K ve ark. Atopik Dermatit Tanı ve Tedavisine Yaklaşım: Ulusal Rehber 2018 ve Ürtiker Güncel Durum Raporu. Asthma Allergy Immunol. 2018;16(2):1-95.
11. Bailleux S ve ark. The Relevance of Skin Biopsies in General Internal Medicine: Facts and Myths. Dermatol Ther (Heidelb). 2022;12:1103-19.
12. Navak S ve Acharjya B. Adverse cutaneous drug reaction. Indian J Dermatol. 2008;53(1):2-8.
13. Gündüz Ö ve ark. The role of epidermal differentiation gene complex studies in atopic dermatitis. Turkderm-Turk Arch Dermatol Venereol. 2021;55:56-60.
14. Baykan A ve Baykan H. Atopik Dermatitli Hastalarda Deri Prick Test ve Spesifik IgE Sonuçlarının Değerlendirilmesi. Düzce Tıp Fakültesi Dergisi. 2017;19(1):19-26.
15. Ayçin GD ve ark. Alerjik rinit ve astım olan hastalarda prick testi sonuçlarımız. J Health Sci Med. 2020;3(3): 245-49.
PP-CIB-TUR-0145 (Ağustos 2023)